W Polsce jest zarejestrowanych obecnie około 2,6 mln indywidualnych przedsiębiorców (stan na listopad 2023 r.).
To zdecydowanie najbardziej popularna forma prowadzenia biznesu w naszym kraju. Jednoosobowych działalności gospodarczych (w skrócie: JDG) jest więcej niż firm w pozostałych formach prawnych razem wziętych.
Postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej indywidualnym przedsiębiorcom zarejestrowanym w CEIDG i przekonać się, w jakich branżach ich rynkowy staż jest najdłuższy i najkrótszy, ile czasu średnio prowadzą swoje działalności, a także w których podgrupach branżowych średni staż JDG najbardziej się zmienił na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat.
Największy odsetek wszystkich JDG stanowią indywidualni przedsiębiorcy o ugruntowanej pozycji na rynku, bo prowadzący swoje biznesy od 10 do 20 lat. To niemal jedna czwarta (a dokładnie – 23%) wszystkich tego typu firm.
Trzeba jednak zaznaczyć, że nie jest to lider, który wyraźnie odstaje od pozostałych grup. 21% całości stanowią bowiem indywidualni przedsiębiorcy ze stażem od 5 do 10 lat, a 20% ci, którzy prowadzą swoje biznesy od 2 do 5 lat. Niemal jedna piąta (19%) to weterani, czyli firmy z ponad dwudziestoletnią historią.
Zaledwie co dziesiąty indywidualny przedsiębiorca prowadzi swoją firmę krócej niż rok. Jeszcze mniej (8%) jest tych z przedziału od 1 do 2 lat.
Średni staż rynkowy indywidualnego przedsiębiorcy stale się zwiększał na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat.
W 2013 r. wynosił on 8,8 lat, w 2018 r. było to już 9,4 lat, a z końcem 2022 r. wartość ta wzrosła już do 10 lat.
Oznacza to, że pomimo niestabilnego prawa i licznych barier biurokratycznych tendencja jest pozytywna - polskie JDG potrafią przetrwać na rynku coraz dłużej.
Ciekawych wniosków dostarcza zestawienie pokazujące, jaki udział w poszczególnych sekcjach PKD mają przedsiębiorcy podzieleni według grup wiekowych.
Najbardziej doświadczeni przedsiębiorcy indywidualni zajmują się handlem i naprawą samochodów (sekcja H) oraz szeroko pojętym przemysłem (sekcje B, D, C i E). W wymienionych sekcjach 26% wszystkich JDG stanowią te, które na rynku funkcjonują powyżej 20 lat. Najniższy w nich jest natomiast udział początkujących przedsiębiorców (staż krótszy niż rok) – po 8%.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w sekcji J, czyli skupiającej podmioty skupione na informacji i komunikacji. Jako, że znajdują się w niej programiści oraz inni specjaliści od systemów komputerowych, to nie dziwi spory – bo wynoszący 19,8% – odsetek najkrótszych stażem przedsiębiorców.
Warto zaznaczyć, że ponad połowa indywidualnych przedsiębiorców w tej sekcji to ci, którzy w tej formie prawnej funkcjonują poniżej 5 lat.
Podobnych obserwacji dostarcza nam wykres prezentujący średni czas aktywności indywidualnego przedsiębiorcy w poszczególnych sekcjach PKD.
Średnim najdłuższym stażem mogą się pochwalić firmy zajmujące się handlem oraz mechaniką samochodową. Pod koniec 2022 r. wynosił on 12,2 lat, podczas gdy 10 lat wcześniej było to 9,3 lat.
Na drugim miejscu w tym zestawieniu znaleźli się przedsiębiorcy działający w przemyśle (średnio 12 lat pod koniec 2022 r.) oraz transporcie i gospodarce magazynowej (11,7 lat). Niemal 10 lat temu w obu przypadkach średnia wynosiła 10,5 roku.
Na przestrzeni badanego okresu zmniejszyła się natomiast średnia długość działalności indywidualnych przedsiębiorców z sekcji J (informacja i komunikacja). W 2013 r. wynosiła ona 6,3 lat, a w 2022 r. – 5,6 lat.
Dokładniejszych wniosków dostarcza przyjrzenie się średniemu stażowi rynkowemu firmy w poszczególnych działach PKD.
Liderem pod tym względem są firmy farmaceutyczne. Średni czas aktywności wynosi tutaj aż 19,7 lat i zapewnia sporą przewagę nad kolejnymi w rankingu producentami komputerów i innych wyrobów elektronicznych oraz optycznych (17,1 lat). Na trzecim miejscu z wynikiem 16,7 lat znaleźli się producenci i przetwórcy koksu i produktów naftowych.
Na drugi biegun trafili przedsiębiorcy związani z transportem lotniczym. Średni staż działalności w tym dziale PKD wynosi bowiem jedynie 4,1 lat. Nieco dłużej (średnio 5 lat) działają programiści i informatycy, a także listonosze i kurierzy (średnio 5,1 lat).
W jakich branżach pracują najbardziej doświadczeni indywidualni przedsiębiorcy?
Najwyższy odsetek działalności z ponad dwudziestoletnim stażem znajdziemy wśród zegarmistrzów – stanowią oni aż 60% wszystkich parających się tym wymagającym precyzji fachem.
Co ciekawe, na rynku nie brakuje doświadczonych właścicieli sklepów ogólnospożywczych. Przedsiębiorcy pracujący w tej branży 20 lat i dłużej to ponad połowa (a dokładnie – 56%) całości.
Jest jeszcze jedna branża, w której najdłużej działający indywidualni przedsiębiorcy stanowią ponad połowę wszystkich. Jest to naprawa i konserwacja sprzętu elektronicznego powszechnego użytku. Specjaliści z ponad dwudziestoletnim stażem stanowią tu 51% ogółu.
Największy odsetek indywidualnych przedsiębiorców, którzy dopiero zaczynają działalność (ich staż jest krótszy niż rok), znajdziemy w usługach związanych z lotnictwem. Wynosi on 28%.
To dość szeroka kategoria, bo znajdują się w niej zarówno m.in. firmy zarządzające portami lotniczymi, jak i osoby świadczące swoje usługi na podstawie umów B2B (piloci, stewardzi i stewardessy).
Na drugim miejscu znaleźli się programiści (23% z nich prowadzi działalność krócej niż rok), a na trzecim przedsiębiorcy specjalizujący się w obsłudze administracyjnej biur (22%).
Sprawdziliśmy też, w których podklasach PKD najbardziej wzrósł średni czas aktywności w ciągu ostatnich 10 lat. Innymi słowy – w jakich branżach raczej nie przybywa nowych firm, a na rynku funkcjonują te o ugruntowanej pozycji.
W tej klasyfikacji prym wiodą przedsiębiorcy zajmujący się sprzedażą hurtową AGD. W 2013 r. średni czas aktywności firmy z tej branży wynosił 11,5 roku, a niemal dekadę później 17,3 lat. Na drugim miejscu znaleźli się hurtownicy odpadów i złomu (zmiana z 9,9 lat na 16,4 lat). Trzecia pozycja należy do sprzedawców komputerów i oprogramowania – tu średni staż rynkowy zwiększył się z 9,4 do 15,8 lat.
A w jakich branżach średni staż na rynku zmniejszył się na przestrzeni ostatnich kilku lat?
Coraz młodsze są jednoosobowe firmy zajmujące się oprogramowaniem, a więc specjaliści IT świadczący swoje usługi w modelu B2B. Tu średni czas aktywności zmniejszył się od 2013 r. z 5,2 lat do 4,4 lat.
Ciekawe zmiany widać również wśród indywidualnych przedsiębiorców zajmujących się malowaniem i szkleniem. Średni czas aktywności firm z tej podklasy PKD sukcesywnie zmniejszał się od 2013 r. do 2019 r. z wyniku 8,7 lat do 7,2 lat, by następnie urosnąć do 8,1 lat w 2022 r.
