ZOBACZ TEŻ:
Począwszy od 2018 r. obserwowaliśmy stały wzrost zainteresowania „osobistymi bankructwami”, jak często określane są upadłości konsumenckie. Mogło się wydawać, że w związku z sytuacją gospodarczą wywołaną przede wszystkim przez pandemię COVID-19 liczba ta kolejny rok z rzędu się zwiększy, ale stało się odwrotnie.
W 2021 r. sądy ogłosiły 18 179 upadłości konsumenckich, ale rok później ich liczba zmniejszyła się do 14 901. Oznacza to spadek rok do roku o około 18%.
W pierwszych trzech miesiącach 2023 r. sądy wydały 5 352 decyzje dotyczące upadłości konsumenckich.
Jest to nie tylko rekord, jeśli weźmiemy pod wyniki kwartalne od początku 2021 r. (dotychczas należał on do stycznia, lutego i marca 2021 r. – 4 854 decyzje). To także pierwszy raz, kiedy w jednym kwartale ogłoszono więcej niż 5 000 osobistych bankructw.
5 352 upadłości w I kwartale 2023 r. oznacza wzrost o 17,4% względem ostatnich trzech miesięcy 2022 r. oraz o aż 51,2% względem analogicznego okresu ub. r.
Pozytywnie nie nastraja również liczba złożonych do sądów wniosków o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
W I kwartale 2023 r. było ich bowiem 5 636. Oznacza to wzrost zarówno w porównaniu do ostatniego kwartału 2022 r. (o 17%), jak i do analogicznego okresu ub. r. (o 7%).
Warto przy tym zaznaczyć, że od kwietnia do grudnia 2022 r. liczba wniosków w tej sprawie utrzymywała się na stałym poziomie, ani razu nie przekraczając granicy 5 000 na kwartał.
Zwiększone zainteresowanie procedurą upadłości konsumenckiej może mieć wpływ na to, że czas oczekiwania na jej rozpoczęcie systematycznie rośnie.
W I kwartale 2023 r. średni czas od złożenia wniosku o upadłość konsumencką do rozpoczęcia tej procedury wyniósł 110 dni.
Z jakich powodów sąd może odrzucić wniosek o upadłość konsumencką?
Chociaż przepisy mówiące o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej zmieniły się w 2020 r. na korzyść dłużników, to nie oznacza to, że procedurę upadłościową może przejść każdy, kto tylko uzna, że nie daje sobie rady ze spłatą swoich zobowiązań.
Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, gdy:
- dłużnik w ciągu ostatnich 10 lat już ogłosił upadłość,
- dłużnik nie realizował ustalonego planu spłaty wierzycieli,
- nie zostanie spełniony warunek dotyczący niewypłacalności, czyli zaległości dotyczą okresu krótszego, niż 3 miesiące,
- dłużnik jest akcjonariuszem lub komandytariuszem odpowiadającym także za długi spółki,
- w ciągu ostatnich 10 lat dłużnik dokonał czynności skutkującej pokrzywdzeniem wierzycieli, np. przekazał nieruchomość bliskiej osobie w celu uniknięcia jej zajęcia przez komornika.
Ostatni punkt powinien być szczególnie istotny dla tych ludzi, którzy chcą pozbyć się swoich zobowiązań i podejmują się kombinacji, próbując na przykład wyprzedać należące do siebie rzeczy, inne przepisać na członków rodziny, a potem przed sądem argumentować, że przecież nie posiadają żadnego majątku.
O kilka słów komentarza na temat upadłości konsumenckiej poprosiliśmy eksperta. Jest nim Paweł Niedziałek – radca prawny, doradca restrukturyzacyjny, partner w MSN Legal Mazepus Szychowski Niedziałek.
Z jakich powodów najczęściej sądy odrzucają wnioski dotyczące upadłości firm oraz konsumenckich i restrukturyzacji?
Wniosek o ogłoszenie upadłości, w tym także upadłości konsumenckiej i wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego musi spełniać określone w przepisach warunki formalne. Ich niezachowanie spowoduje zwrot albo odrzucenie wniosku. Wówczas sąd nie rozpoznaje merytorycznie wniosku.
W praktyce najczęściej nie dochodzi do merytorycznego rozpoznania wniosku na skutek zwrotu wniosku. Wnioski o ogłoszenie upadłości najczęściej podlegają zwrotowi na skutek braku wpłaty zaliczki na koszty postępowania albo uiszczenie zaliczki w niewłaściwej kwocie oraz niezłożenie oświadczenia dłużnika o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Z kolei podstawa do odrzucenia wniosku może zaistnieć, gdy:
- wobec dłużnika toczy się już postępowanie upadłościowe;
- wnioskodawca lub dłużnik nie ma zdolności sądowej lub nie ma zdolności procesowej i nie działa za niego żaden przedstawiciel ustawowy;
- w składzie wnioskodawcy niebędącego dłużnikiem zachodzą braki uniemożliwiające jego działanie.