Gdy media podejmują temat zmian w liczbie działających w Polsce firm, najczęściej ich uwaga skupia się na tym, ile podmiotów w gospodarce zostało zamkniętych lub upadło. I choć oczywiście nie sposób pominąć tego, ile firm zamyka się w Polsce w 2022 r., to warto spojrzeć też na drugą stronę medalu.
A ta wygląda następująco: w 2022 roku w Polsce działalność rozpoczęło ponad 317 tys. nowych firm. Jednocześnie do rejestru CEIDG wpłynęło 152 tys. wniosków o likwidację działalności.
Uwaga – dane dotyczące zarówno nowo otwartych, jak i zamykających się firm dotyczą okresu od stycznia do października 2022 r. włącznie.
Ile nowych firm w 2022 roku?
W pierwszych miesiącach 2022 roku najwięcej nowych firm otwierało w szeroko pojętych usługach. W tej kategorii ujęto firmy z czterech sekcji:
- K (działalność finansowa i ubezpieczeniowa, w tym między innymi związana z holdingami finansowymi, leasingiem, udzielaniem kredytów, a także udzielaniem ubezpieczeń na życie, funduszami emerytalnymi oraz zarządzaniem rynkami finansowymi oraz funduszami),
- L (działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, w tym ich kupna i sprzedaży, wynajmu, zarządzania oraz ich budowy na użytek własny lub na wynajem),
- M (działalność naukowa i techniczna, w tym między innymi prawnicza, rachunkowo-księgowa, PR i komunikacja, badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie biotechnologii oraz działalność agencji reklamowych),
- N (wynajem i dzierżawa, między innymi samochodów osobowych, furgonetek, maszyn budowlanych, a także działalność detektywistyczna i ochroniarska oraz administracyjna obsługa biur, nieruchomości i terenów zielonych).
Mniej więcej w połowie roku na pierwsze miejsce w zestawieniu nowo otwieranych firm znalazły się te z sekcji F, czyli zajmujące się budownictwem.
We wrześniu doszło do znaczącego (z 4,9 tys. na 7,3 tys.) wzrostu nowych firm z sekcji P, Q, R i S klasyfikacji PKD. Nie jest to żadna anomalia, ponieważ do pierwszej z wymienionych należą firmy zajmujące się edukacją (szkoły podstawowe, ponadpodstawowe, policealne i wyższe).
Oprócz tego pod uwagę wzięto firmy zajmujące się między innymi:
- opieką zdrowotną i pomocą społeczną (szpitale, praktyka lekarska),
- kulturą, rozrywką i rekreacją (teatry, muzea, biblioteki),
- naprawą (sprzętu elektronicznego, obuwia, biżuterii, zegarów).
Liczba otwieranych firm z pozostałych ujętych na wykresie sekcji przez cały rok utrzymywała się na w miarę stałym poziomie.
Ile firm zamknęło się w 2022 roku?
Jak już pisaliśmy, do rejestru CEIDG wpłynęło 152 tys. wniosków o likwidację działalności.
W 2022 r. ucierpiały branże szczególnie dotknięte negatywnymi skutkami pandemii Covid-19.
Rok 2022 nie był szczęśliwym dla firm z sekcji G Polskiej Klasyfikacji Działalności. Znajdują się w niej firmy, które zajmują się handlem hurtowym i detalicznym. Firmy z tej branży przez cały rok znajdowały się na pierwszym miejscu najczęściej zamykanych, chociaż liczba likwidacji stopniowo się zmniejszała.
Powodów takiego stanu rzeczy należy upatrywać przede wszystkim w postępującej od lat koncentracji rynku - duże sieci handlowe sukcesywnie eliminują z rynku małe punkty handlowe.
Nie bez znaczenia może być też dynamiczny wzrost inflacji. Ta przekłada się na wzrost cen wielu artykułów, którymi handlują firmy ze wspomnianej sekcji, a także powoduje ograniczenie konsumpcji.
Stopniowy spadek liczby likwidacji w trakcie 2022 roku odnosi się nie tylko do branży handlowej. Podobnie było w usługach z sekcji finansów i ubezpieczeń (K), obsługi rynku nieruchomości (L), działalności naukowej i technicznej (M), wynajmu samochodów i maszyn budowlanych (N), a także w budownictwie.
W sierpniu i wrześniu doszło do zauważalnego wzrostu liczby likwidacji firm z branży opieki zdrowotnej, kultury i rozrywki oraz napraw (P, Q, R i S klasyfikacji PKD), a także z sekcji I. Do ostatniej z wymienionych sekcji należą firmy z branż gastronomicznej oraz zakwaterowania, zatem taki stan rzeczy jest całkowicie zrozumiały, bo związany z sezonową działalnością sporej części tych firm.
W 2022 roku zlikwidowało się najwięcej firm działających w sektorach: handel i naprawa samochodów, usługi oraz budownictwo. W 2022 roku w tych branżach zakończyło działalność kolejno: 28,1 tys., 20,4 tys., i 20 tys. przedsiębiorców.
Relatywnie niewiele firm zamyka się w branżach: zakwaterowanie i gastronomia (sekcja I) oraz informacja i komunikacja (sekcja J). W 2022 roku było to odpowiednio 4,9 tys. oraz 3,5 tys. podmiotów.
Bilans
W 2022 roku w żadnej z omawianych przez nas sekcji PKD nie zaobserwowaliśmy ujemnego bilansu otwarć i likwidacji firm. Nie oznacza to jednak, że dynamika zmian w każdej z nich była identyczna.
We wrześniu niemal dwukrotnie (w porównaniu do sierpnia) zwiększyła się liczba nowo powstałych firm z sekcji P, Q, R i S, a więc między innymi tych z branży kultury i rozrywki oraz edukacji. W tym samym okresie znacząco zwiększyła się też liczba firm działających w handlu oraz naprawie samochodów.
W 2022 roku najwięcej nowych firm przybyło w sektorze usług. Biorąc pod uwagę wszystkie nowe przedsiębiorstwa w usługach z sekcji finansów i ubezpieczeń (K), obsługi rynku nieruchomości (L), działalności naukowej i technicznej (M), wynajmu samochodów i maszyn budowlanych (N), otrzymujemy niemal 47 tys. nowych podmiotów. Na drugim miejscu branż z dodatnim przyrostem znalazło się budownictwo, a na trzecim – z branży opieki zdrowotnej, kultury i rozrywki oraz napraw (P, Q, R i S klasyfikacji PKD).
Dodatni i ujemny bilans w podklasach PKD
Na kolejnych wykresach pokazujemy zmianę procentową w liczbie wszystkich aktywnych firm działających w poszczególnych branżach według najbardziej szczegółowego poziomu Polskiej Klasyfikacji Działalności.
Jeśli przyjrzymy się poszczególnym podklasom PKD, to w wielu z nich zaobserwujemy dwucyfrowy, procentowy wzrost liczby firm w stosunku do poprzedniego roku.
Najwięcej nowych firm przybyło w podklasie skupiającej działalność usługową wspomagającą transport lotniczy. Podklasa ta obejmuje działalność usługową wspomagającą lotniczy transport pasażerów, zwierząt i towarów, taką jak działalność terminali i kontrola ruchu lotniczego. W tej branży przybyło o 21,7% więcej firm.
Powodem takiej sytuacji jest zapewne fakt, że coraz więcej stewardess i pozostałych pracowników obsługi lotów jest zatrudnianych nie na podstawie umowy o pracę. Od kilku lat w tym sektorze rośnie udział jednoosobowych działalności gospodarczych, które współpracują z liniami lotniczymi – także (a raczej przede wszystkim) z PLL LOT.
Na drugim miejscu znalazła się działalność związana z oprogramowaniem, co potwierdza dość powszechne przekonanie, że w szeroko pojętej branży IT nadal brakuje pracowników i nie brakuje chętnych do wypełnienia tej luki. W tym przypadku wzrost wyniósł 20,9%.
Trzecie miejsce należy do pracowników budowlanych, a konkretnie tych zajmujących się tak zwaną „wykończeniówką”. W tej branży wzrost liczby aktywnych firm wyniósł 18,4%.
Ogólny dodatni bilans otwarć i likwidacji firm, o którym pisaliśmy wyżej nie oznacza, że w każdej podklasie PKD przybywało nowych firm. Zmiany na minus nie były jednak tak duże, jak te na plus omawiane w poprzednim akapicie.
Największy ujemny bilans (wynoszący –1,9%) można zaobserwować w podklasie PKD, która skupia firmy zajmujące się między innymi działalnością parków rekreacyjnych, obsługą stoków narciarskich i organizowaniem różnych atrakcji rozrywkowych i rekreacyjnych, takich jak: gry, pokazy, wystawy tematyczne.
Na minusie (wynoszącym –1,7%) znalazły się kioski i salony prasowe, co potwierdza, że prasa coraz bardziej traci na znaczeniu, a chętnych na jej zakup jest coraz mniej.
W takim samym stopniu ubyło też szkół policealnych, co może oznaczać, że rynek usług edukacyjnych na tym stopniu został nasycony.
Większe ujemne wartości można zaobserwować, jeśli weźmiemy pod uwagę bilans wznowień i zawieszeń działalności.
Wśród nich najwięcej jest tych firm, które z racji na specyfikę swoich branż funkcjonują sezonowo. Najwięcej zawieszeń w stosunku do wznowień nastąpiło wśród firm oferujących obiekty noclegowe i krótkiego zakwaterowania - w tej grupie liczba aktywnych podmiotów na koniec października br. była o –26,7% niższa niż na koniec grudnia ub.r. Na drugim miejscu znalazły się wypożyczalnie sprzętu rekreacyjnego i sportowego (–26,5%), a na trzecim ruchome placówki gastronomiczne, czyli popularne food trucki.
Dodatni bilans zawieszeń i wznowień działalności można było zaobserwować jedynie w dwóch podklasach PKD. Dotyczy on firm zajmujących się działalnością historycznych miejsc i budynków oraz podobnych atrakcji turystycznych (+1,1%) oraz obróbką kamienia (+0,9%).
